Mimar Vedat TEK Kimdir ?

Vedat Tek, Trabzon,Diyarbakır ve Girit’ten sonra iki yıl Mekteb-i Sultani’de (Galatasaray Lisesi) okumuştur. Daha sonra Paris’teki ağabeyi Yusuf Razi’in yanına giderek eğitimine devam etmiştir. Paris’te önce Ecole Monge’da lise eğitimini tamamlayan Vedat Tek, Academie Julien’de resim, Ecole Centrale’de mühendislik okumuştur.

Daha sonra, yüzlerce kişinin katıldığı yarışma sınavını kazanıp “Ecole National des Beaux Arts”a seçilen dokuz kişi arasında yer almıştır. Özellikle matematik konularında çok yetenekli olduğundan ayrıca “Licenciee des Mathematique” derslerine de katılmıştır. Matematik dışında resim, heykel alanında da ilgili ve becerikli olduğu bilinmektedir. Ecole Mimarlık eğitimine National des Beaux Art’ta Profesör Moyaux’ nun atölyesinde başlar. Vedat Bey’in o dönemde sadece Fransızların katılabildiği bir yarışma olan Prix de Rome hakkını kazanarak iki sene Roma’da eski eserler üzerine çalışmalarda bulunduğu kayıtlıdır. Vedat Tek, Fransızlarca ünlü ve geleneksel Roma Ödülü (Prix de Rome) için yarışmaya girmek istemiş ancak yabancı olduğu için bu istek kabul görmemiştir. Atölye Hocası Moyaux’un Fransız Cumhurbaşkanı’na başvurması sonucu izin alınmıştır. Mimar Vedat’ın buradaki çalınması sonucu kazandığı ‘Legion d’honeur’ nişanı kendisine yurda döndükten sonra verilmiştir.

Vedat Tek, Batı’dan aldığı bu yoğun formel eğitime ve buradaki yapılardan etkilenmesine rağmen, ülkeye döndüğünde gördüklerini taklit etmekten kaçınmış, yapıtlarına Türkiye’ye özgü bir nitelik kazandırmak istemiştir. Bunun için de tarihsel Türk mimarlığı üzerinde çalışmış, Arabesk, Osmanlı, Selçuk Mimarlığının ürünlerini kendi eserlerinde kaynak olarak kullanmaya çalışmıştır.

Vedat Tek dönemin ilk Türk mimarlarından biridir. Bu döneme dek genellikle yerli Hristiyan azınlık ile İtalyan,Fransız kökenli ustaların tekelinde olan mimarlık hizmeti Türklerin pek uğraşmadığı bir meslek olarak görülmektedir. Hatta Vedat Tek mimar olmaya karar verdiğinde babasının dahi karşı çıktığı, onun askeri bir mektepte okumasını istediği bilinmektedir. O dönemde Türklerin mimar olması alışılmadık bir kavramdı ve bu meslek bir kalfalık olarak algılanmıştır. Mimarlık bürosunu açtığında önce hayretle karşılanmış, bir Türk’ün mimar olamayacağı düşüncesi, mimar Vedat’ın karşılaştığı ilk zorluklardan biri olmuştur. Vedat Tek kişisel çaba ve başarılarıyla bu önyargıyı yok etmiştir. Bu nedenle yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde Türk mimarlığına olağanüstü olanakların sağlanması, Vedat Tek gibi ilk mimarlara duyulan güvenle olabilmiştir .