Yeni kurulan cumhuriyetin yarattığı yeniden yapılanma rüzgârı, kendini fazlasıyla mimaride hissettirmiş, Türk mimarlığı, cumhuriyetin ilk yirmi yılında çağdaş düzeyde bir atılım içine girmiştir.
Bu yenilik arama çabaları, «cubism, constructivism, de stijl, bauhaus» akımlarının estetik değerlerini Türkiye’ye uyarlamak olarak yorumlanmıştır. Mimar Vedat Tek’in eserlerini yoğun olarak ortaya çıkardığı dönemde mimarlık yayınları yoktur. İlk süreli mimarlık yayını 1931’de çıkmaya başlamıştır. Bu dergiler genellikle batı dünyasını yakından izlenmiş, batılı akım ve uygulamalara ağırlık vermişlerdir.
Batıdaki mimari değişimin uzantısı olarak ortaya çıkan «İkinci Nesil» Türk mimarları Türkiye’de eğitim görmüş Güzel Sanatlar Akademisi mezunlarıdır. 1927 sonrası bu yenilik arama çabaları döneminde Mimar Vedat 55 yaşındadır ve ekol olarak farklılaşmıştır; ancak, etkin değildir.
“Mimar, Arkitekt”, sonra “Yapı” dergilerinde savunulan tutum, Kemalettin, Vedat, Arif Hikmet Beyler’in büyük bir iyi niyetle yaratmaya çalıştıkları Türk seçiciliğine karşıdır. Çağdaş Türk mimarlığı hemen hemen geçen yüzyıl sonunda Batı’da bile terkedilmiş olan üslup çabalarından öte, teknolojili toplum mimarlığının Türkiye’de de kendine özgü bir biçimde tanınabileceği yolundadır. Bu nedenle, «İkinci Nesil»in 1900 sonrası Türk mimarlığına özel bir ilgileri yoktur. Bu tutuculuk, «İkinci Nesil» tarafından önerilen «Kübik Mimari» ye karşıt, «Mürteci Mimari» olarak adlandırılmış, sonunda «Kübik» akım güç kazanmıştır». O dönemde Türk-Osmanlı seçici mimarlığını savunduğu iddia edilen Vedat Bey Atölyesi ile Avrupa-Lâtin seçiciliğini savunan Guilo Mongeri Atölyeleri 1930 yılında kapatılmış, “Kübik Mimarlığı” savunan Ernst ile Sırrı Bilen’in atölyeleri açık kalmıştır.
Vedat Tek’in yapılarının tasarım ve yapım süreci üzerine bilgi almak için başvurulabilecek süreli yayınlar 60 yaşından sonraki dönemi kapsadığı için yeterli değildir. Zaten kendisi de bu yayınlarla desteklenen akımlara pek sıcak bakmamıştır. Dönemin mimari çevrelerince Mimar Vedat ve Kemalettin, mimariyi öznel ve bireysel bir açıdan ele almaları, bölgesel nitelikte bir ‘ulusal mimarlık’ arayışında olmaları ve 19. yüzyıldan bu yana süregelen “yapay” havayı sürdürmek ile suçlanmışlar ve yabancı mimar ithalinin nedenleri arasında gösterilmişlerdir.
Vedat Tek ve Mimar Kemalettin gibi mimarlar, eğitimle edindikleri Fransız, Alman gibi yabancı kökenli bilgi ve değerler sistemi ile Türkiye geleceğini ve koşullarını uzlaştırmak gibi güç bir görevle karşı karşıya kalmışlardır. Vedat, Kemalettin, Arif Hikmet Beyler gibi öne çıkan dönem mimarları, gerçekte Türkiye mimarlık ortamını yaşatmış ve onu kurumlaştırmış ve bu mesleği ülkeye tanıtmış kişilerdir. Üstelik Vedat Bey, eğitim kurumlarında görevler alarak bu çabayı gelecek nesillere aktarmayı da amaçlamıştır.
Günkut Akın bu durumu şöyle özetlemiştir: «I. Ulusal Mimarlık Dönemi’nin diğer dönemlerden bıçakla kesilmiş gibi olduğunu düşünüp, sonrasındaki 1930’lar Türkiye’si için, bir anda ‘öteki’ olmuştur. 1930’lar her oluşumunu onun yapmadığı gibi yapmaya çalışmıştır. 1930’lar Türkiye’si, dolayısıyla I.Ulusalın ulus kimliğine karşı, Osmanlı mimari öğelerinden ayıklanmış bir moderni üretmiştir. Ayrıca böyle modern olunacağını düşünmek, başka çıkmaz bir yoldur, hatta problemli bir bakış açısıdır, diyebiliriz. Çünkü modernizm kendi iç dinamikleri içinde deneyimlenmemiştir, nasıl modern olunacağını söyleyen parametrelerle modernlik, tahayyül edilmiştir. II. Ulusal Mimarlık Dönemi’ne gelindiğinde, I.Ulusal artık övgüyle bahsedilen bir dönemdir. Ancak I.Ulusal’dan farklı olarak bu dönemde “Şarklı olmayan ulusalcı bir kimlik inşa edilmiştir”.
